اولین مسئله ای که بسیاری از افراد در آن اشتباه می کنند، تعریف گفتار است. سوء تفاهم در تعریف آن نیز باعث سردرگمی مردم در زمینه های کار ارتباطی می شود!
برای دانستن تعریف دقیق گوویندگی با علی حاجی پور از آکادمی گوویندگی همراه باشید.
تعریف صحبت کردن
اگر بخواهم گفتار شیراحمدی را در کتابی تعریف کنم، باید بگویم: «هنر و تکنیکی است که در آن گوینده از زبان نوشتاری با استفاده صحیح از اندام‌های گفتار، با لحن مناسب برای ایجاد ارتباط استفاده می‌کند.» انتقال مفاهیم با حفظ اعتماد به نفس و زبان معنادار مورد استفاده».
این یک تعریف در زبان کتاب های درسی دبیرستان است که درک آن باید سخت باشد! اما اگر بخواهم گویندگی را به ساده ترین شکل ممکن تعریف کنم، باید بگویم که وقتی چیزی از شما پخش می شود که صدای شما آنجاست اما تصویر شما نیست، پس شما روایت را انجام داده اید.
چه کسی صحبت می کند؟
حالا اگر بپرسید «گوینده را تعریف کنید»، جواب این سوال را طولانی و ناشیانه نمی دهم.
گوینده پیام مکتوب را به بهترین شکل ممکن از طریق گفتار به شنونده منتقل می کند.
حال بیایید چند مفهوم را با هم در نظر بگیریم تا درک عمیق تری از مفهوم گفتار داشته باشیم.
برخی از تعاریف را بررسی کنید
در زبان انگلیسی، بیش از سه کلمه برای توصیف کار گفتاری استفاده می شود:
صداپیشگی, صداپیشگی, دوبله
خدا را شکر در ایران به هر سه این فعالیت ها گوویندگی می گویند! بله، تلاش برخی از همکاران برای تثبیت این ایده ها مفید بوده است، اما کافی نیست. بیایید به تعاریف آنها نگاه کنیم:
Voice Over: همانطور که در بالا تعریف شد، اگر چیزی را با صدای خود پخش می کنید اما تصویر خود را ندارید، صداگذاری انجام داده اید، مانند کتاب صوتی، تیزر تبلیغاتی و غیره.
صداپیشگی: انواعی از کارهای اسپیکینگ هستند که شامل اکشن زیادی هستند (صدا نویسی) و اغلب از صدای خود به صورت جداگانه استفاده می کنید، مانند انیمیشن، بازی های رایانه ای و غیره.
دوبله: دوبله در واقع به معنای کار مجدد است، یعنی صحبت در مورد شخصیتی که قبلاً در یک فیلم، سریال، انیمیشن، بازی ویدیویی و ... صدا داشته است. چه به زبان فارسی و چه به زبان خارجی.
تفاوت صداپیشگی و دوبله
دوبله صداگذاری محدود به یک شخصیت فیلم و اعمال و حرکات آنهاست. شما باید به بهترین شکل ممکن به آن شخصیت نزدیک شوید و به آن شخصیت تبدیل شوید!
اما صداپیشگی بیشتر زمانی است که قرار است شخصیت جدیدی خلق کنید و باید آن را از ابتدا خلق کنید. دست شما برای بازی های مختلف باز است و در اینجا نقش خلاقیت از دوبله قوی تر می شود. مثل دوبله نیست که شخصیتی داشته باشید و بر اساس حال و هوای آن ها عمل کنید، بلکه باید خیلی خلاق باشید و جنبه هایی از شخصیت خود را در اجرای خود بگنجانید.
اصولاً هر کدام از این دو گروه تربیت یکسانی دارند، اما در دوبله باید با افراد فیلم تطبیق پیدا کرد، مثلاً حرکات، صدا و گفتار خاص آنها را پیدا کرد. در مورد کار خود، یا حتی با او کنار بیایید.)
صدا ایجاد کنید
عموماً به افرادی که با صدا کار می کنند و از آن درآمد کسب می کنند، صداپیشه می گویند. این تعریف مفهومی گسترده تر از تعریف فوق است و شامل افرادی می شود که از طریق بلندگو در فرودگاه صحبت می کنند.
بنابراین آموزش برنامه سازی رادیو زهرا شیراحمدی باید متفاوت باشد، درست است؟
هر یک از موارد فوق دارای آموزش های متفاوتی هستند که ممکن است در ابتدا مشابه باشند، اما با پیشرفت شما، انواع آموزش ها تغییر می کند زیرا نیازهای شما برای مهارت های مورد نیاز در هر زمینه متفاوت خواهد بود.
با این حال، آیا واقعاً به یک بلندگو نیاز دارید؟
در برخی از مکالمات من اولین کسانی که می آیند علاقه زیادی به صحبت کردن نشان می دهند. سپس وقتی کمی صحبت می کنند می بینیم که آن را با سایر بخش ها اشتباه گرفته اند. مثلا خیلی از مشتری ها برای گوینده شدن به من مراجعه می کردند و وقتی با رشته های شغلی گوینده ها مواجه می شدند تقریبا همه آنها را رد می کردند و می گفتند من می خواهم کارهای صحنه ای بیشتری انجام دهم! یعنی چون صدا مهمترین قسمت بازیگری است، اجرای صحنه ای را با اسپیکینگ مقایسه می کنند.
هر دور گردو نیست!
سه آموزش زیر را در نظر بگیرید. نقاشی، مکانیک خودرو و جراحی مغز و اعصاب. به نظر شما چه شکلی هستند؟
شباهتی که من بین این سه می بینم استفاده از دست در کارشان است. بنابراین، آیا می توان گفت که این سه زمینه به هم مرتبط هستند؟ قطعا نه!
چرا؟ آیا هر سه از دستان خود برای انجام وظایف خود استفاده نمی کنند؟
صحبت کردن و سخنرانی دقیقاً همین مشکل را دارد. درست است که هر دو از صدا برای کار خود استفاده می کنند، اما تفاوت های زیادی وجود دارد. به عنوان مثال، نقش زبان بدن در صحبت کردن بسیار کمتر از نقش آن در عملکرد است. هیچ کس نمی تواند شما را در حال صحبت کردن ببیند. در بهترین حالت، نقش بدن شما کمک به صدای شماست. اگر هنگام صحبت کردن، دستان خود را به روش خاصی حرکت دهید، مشکلی نیست. انجام همین کار در اجرای صحنه احتمالاً یک فاجعه کامل است.
به عنوان مثال، توانایی کنترل جمعیت؛ گوینده چه می کند؟
درست است که گویندگی و اجرا ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و شاید بسیاری از تمرینات آنها شبیه هم باشد، اما قطعاً تفاوت های زیادی با هم دارند. برخی از دوستان در درس گفتار شرکت می کنند تا بتوانند عملکرد خوبی داشته باشند. این می تواند مفید باشد، اما البته برخی از آموزش ها با دوره های اسپیکینگ هرگز نمی تواند توسط سخنران استفاده شود. به عنوان مثال، گوینده در مجموع 40 ساعت آموزش «توانایی خواندن نظم و نثر کلاسیک فارسی» با توجه به عناوین سازمان فنی و حرفه ای برای این رشته می بیند. این قسمت از آموزش روی صحنه چقدر به مجری کمک می کند؟
در برخی مدارس عنوان آموزش آنها «دوره گفتار و بازیگری» است. یعنی این دوره شما را هم سخنران و هم مجری می کند و آن هم در چند جلسه (جلول خلیق!)